Tijdens de zwangerschap kan je kiezen voor een aantal onderzoeken. Je beslist zelf of je deze onderzoeken wilt. Tijdens de eerste controle wordt gevraagd of je hierover meer informatie wenst. Prenataal betekent 'vóór de geboorte'. Een screening is een onderzoek door middel van een test. Bij prenatale screening wordt onderzocht of het ongeboren kindje een verhoogde kans heeft op een aangeboren afwijking.
Counseling
Counseling is een uitgebreid informatiegesprek met je verloskundige waarin op alle mogelijkheden van de prenatale screening wordt ingegaan. Hierbij worden de voor- én nadelen van de tests besproken. Dit gesprek vindt altijd plaats voorafgaand aan je definitieve keuze voor wel of geen onderzoek.
NIPT
Vanaf 1 april 2017 hebben zwangeren de mogelijkheid te kiezen voor de NIPT als eerste test voor prenatale screening op Down-, Edwards- en Patausyndroom. Momenteel wordt de NIPT nog in studieverband uitgevoerd in Nederland. Bij de NIPT-test wordt er bij de zwangere vrouw bloed afgenomen en dit wordt onderzocht in het laboratorium. In het bloed van de moeder is naast haar eigen DNA (erfelijk materiaal), ook DNA van de placenta (moederkoek) aanwezig. Het DNA van de placenta is bijna altijd hetzelfde als DNA van het kind. Met de NIPT kan dit DNA worden onderzocht op trisomie 21 (Downsyndroom), trisomie 18 (Edwardssyndroom) en trisomie 13 (Patausyndroom).
Tot 1 april 2023 (en een uitgerekende datum van uiterlijk 8 oktober 2023) gelden onderstaande richtlijnen voor de NIPT.
De betrouwbaarheid van de NIPT test is erg hoog. Wanneer de NIPT test zegt dat er geen sprake is van een trisomie (21, 13 of 18) dan is de kans dat dit toch het geval is kleiner dan 1:1000. Wanneer na de NIPT test sprake lijkt te zijn van een trisomie is er nog enkele procenten kans dat het kindje alsnog geen trisomie heeft. Om meer zekerheid te krijgen word je een vlokkentest of vruchtwater punctie aangeboden.
- De NIPT kan uitgevoerd worden vanaf 11 weken zwangerschap
- De NIPT kost 175 euro (geen vergoeding door de zorgverzekeraar)
- De uitslag van de NIPT kan afwijkend of niet-afwijkend zijn
- De uitslag duurt 10 werkdagen
- De NIPT geeft GEEN uitslag over het geslacht van de baby
De locaties waar je in Utrecht bloed kunt laten prikken voor NIPT zijn:
- Saltro Locatie Bosboomstraat, Bosboomstraat 1G, Utrecht: Ma t/m Vrij 7:00 uur – 17:00 uur.
- Saltro Locatie Werradreef, Werradreef 2, Utrecht: Ma t/m Vrij 7:00 uur – 18:00 uur.
- Wilhelmina Kinderziekenhuis, Lundlaan 6, 3584 EA Utrecht: Ma t/m Vrij 8:00 uur – 17:00 uur.
- St. Antonius Ziekenhuis, Utrecht Soestwetering 1, 3543 AZ Utrecht: Ma t/m Do 7:30 uur – 17:00 uur.
Na 1 april 2023 wordt de NIPT onderdeel van het reguliere programma prenatale screening. Wat veranderd er en hoe ziet de overgangsfase naar deze nieuwe situatie eruit?
Je kunt momenteel alleen meedoen aan de NIPT(niet-invasieve prenatale test ), als je meedoet aan een wetenschappelijke studie (TRIDENT):
TRIDENT-1 studie voor hoog-risico zwangeren.
TRIDENT-2 studie voor alle zwangeren.
Doel van deze studies is nagaan hoe de NIPT in Nederland zo goed mogelijk aangeboden kan worden. De studies stoppen op 1 april 2023. Dan wordt de NIPT onderdeel van het programma prenatale(tijdens de zwangerschap ) screening(onderzoek ) (onderzoeken tijdens de zwangerschap). Je kiest zelf of je onderzoek wilt. Dat blijft dus hetzelfde.
Dit verandert er:
| tot en met 31 maart 2023 | vanaf 1 april 2023 | |
|---|---|---|
| Wetenschappelijke studie? |
Ja, TRIDENT-2. Je tekent hiervoor een toestemmingsformulier. |
Nee |
| Uitvoeringsperiode | Vanaf 11 weken zwangerschap. | Vanaf 10 weken zwangerschap. |
| Uitslag | Binnen 10 werkdagen. | Binnen 10 kalenderdagen. In april tijdelijk maximaal 21 kalenderdagen. |
| Kosten | €175. | Geen |
In de maanden maart en april 2023 vindt er een overgangsperiode plaats waarin nog andere richtlijnen gelden welke je hier kan lezen.
13 weken echo
Vanaf 1 september 2021 krijgen zwangeren een echo aangeboden rond de 13e week van de zwangerschap. Dit aanbod komt naast de al bestaande 20 weken echo om lichamelijke afwijkingen bij het ongeboren kind op te sporen. Sommige, vaak ernstige lichamelijke afwijkingen, zijn al rond 13 weken zwangerschap te zien. De 13 wekenecho is onderdeel van een landelijke wetenschappelijke studie.
De 13 weken echo valt, net als de 20 weken echo, onder prenatale screening. De 13 wekenecho is een medisch onderzoek dat je kunt laten doen tussen 12+3 en 14+3 weken. Aanstaande ouders kiezen zelf, met begeleiding van de verloskundige zorgverlener, of zij de 13 wekenecho willen laten doen. Vanaf 1 augustus 2021 starten verloskundigen en gynaecologen met het informeren van zwangeren en partners over de 13 weken echo. Speciaal hiervoor opgeleide echoscopisten voeren deze echo uit. Als de echoscopist een lichamelijke afwijking bij het ongeboren kind vermoedt, krijgt de zwangere vervolgonderzoek aangeboden.
Wetenschappelijke studie
De zwangere kan de 13 weken echo alleen krijgen als zij meedoet aan de wetenschappelijke studie en toestemming geeft voor het gebruik van haar gegevens. Deze gegevens worden gebruikt om de voor- en nadelen te bepalen van de 13 weken echo. Het vroeg in de zwangerschap ontdekken van lichamelijke afwijkingen kan een voordeel zijn. Maar het kan ook leiden tot meer onrust en onzekerheid. Verder wordt in kaart gebracht hoe zwangeren, partners en zorgverleners deze echo ervaren. Als de resultaten bekend zijn, besluit het ministerie van VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport of ook deze echo wordt aangeboden als reguliere screening tijdens de zwangerschap. De studie duurt tot en met 2024.
SEO/ de 20 wekenecho
Het structureel echoscopisch onderzoek (SEO) wordt rond 20 weken zwangerschap uitgevoerd. Het is een uitgebreide echo waarbij een aantal structuren van het ongeboren kindje worden bekeken. Er wordt bijvoorbeeld gekeken naar de hersenen, de rug, de nieren en het hart. Tijdens het spreekuur vertellen we meer over de 20 weken echo Je kunt ook alvast meer lezen in de folder.
De 20 wekenecho zit in de basisverzekering en wordt door je zorgverzekeraar vergoed.
